24 lutego Komisja Europejska zaproponowała zmiany w dyrektywie w sprawie Europejskich Rad Zakładowych (ERZ). ERZ są organami informacyjnymi i konsultacyjnymi, które zapewniają zaangażowanie pracowników w podejmowanie decyzji związanych z kwestiami ponadnarodowymi. Dotyczą one przedsiębiorstw zatrudniających ponad 1000 pracowników i działających w co najmniej dwóch krajach UE lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).

Istotne informacje i konsultacje z pracownikami w kluczowych decyzjach firmy mogą pomóc w przewidywaniu i zarządzaniu zmianami, takimi jak te związane z transformacją ekologiczną i cyfrową (określaną zazwyczaj jako bliźniacza transformacja „twin transition”) a także wyzwaniami z obszarze niedoborów siły roboczej lub wprowadzanie nowych technologii. W kontekście ponadnarodowym ERZ mogą odgrywać kluczową rolę w tym zakresie.

Europejskie Rady Zakładowe są kluczowe w szczególności z punkty widzenia takich państw jak Polska, gdzie prawo do informacji i konsultacji na poziomie krajowym bardzo kuleje- komentuje Barbara Surdykowska z Biura Eksperckiego KK NSSZ Solidarność. ERZ są także szczególnie ważne ze względu na siłę korporacji ponadnarodowych w Europie Centralnej i jak w przypadku Polski kompletną zapaść sektorowego poziomu rokowań zbiorowych – dodaje ekspertka.

Obecna dyrektywa określa procesy tworzenia ERZ oraz informowania ich i konsultowania się z nimi w sprawach ponadnarodowych. Proponowana rewizja ma na celu wzmocnienie roli ERZ poprzez ułatwienie ich tworzenia, wspieranie bardziej znaczących informacji i konsultacji oraz zapewnienie im niezbędnej zdolności do wykonywania swojej pracy. Ma również na celu wzmocnienie równowagi płci w ERZ.

W 2023 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję ustawodawczą z inicjatywy własnej, w której wezwał Komisję do wzmocnienia roli i zdolności ERZ. O dotychczasowych pracach nad zmianami w dyrektywie pisaliśmy tutaj i tutaj. Zaproponowana zmiana stanowi realizację politycznego zobowiązania przewodniczące Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen do reagowania na wnioski ustawodawcze Parlamentu Europejskiego.

Europejskie Rady Zakładowe widoczne są Uchwale Programowej XXXI Zjazdu delegatów NSZZ Solidarność – wskazuje Przemysław Pytel z Działu Branżowo- Konsultacyjnego NSZZ Solidarność. Wskazujemy w Uchwale Programowej, że wzmocnienia wymaga zaangażowanie Związku w europejskich radach zakładowych (ERZ). Krajowe sekretariaty branżowe, działające w sferze kapitału zagranicznego, powinny przy wsparciu Komisji Krajowej wypracować strategie monitorowania i wpływania na procesy wyłaniania polskich członków ERZ. Organizacje związkowe w polskich koncernach ponadnarodowych powinny działać aktywnie na rzecz utworzenie ERZ opartych na polskim prawie.